Balans tussen het sympathisch zenuwstelstel (verhoogde alertheid bij bedreiging/stress) en het parasympathisch zenuwstelsel (rustherstel, lichaamsbopbouw) is cruciaal om fysiek en mentaal te recupereren van de dagelijkse prikkels en taken.
De belangrijkste taak van het vegetatieve (autonome) zenuwstelsel wordt verricht door twee tegenovergesteld werkende deelsystemen, de sympathicus en parasympathicus.
De sympathicus heeft zijn oorsprongscellen in het ruggenmerg van het borst- en lendegebied. Het sympathische zenuwstelsel heeft de overhand, wanneer men zich in lichamelijke of psychische stresssituaties bevindt. Door deze bedreiging beginnen de spieren versterkt te werken, zodat ze meer energie nodig hebben. De ademfrequentie stijgt, het hart slaat/klopt sneller en krachtiger en zorgt ervoor dat de bloeddruk stijgt. De slagaders van het hart verwijden zich, zodat er meer bloed doorheen kan stromen. Tegelijkertijd vernauwen de slagaders zich, die naar de huid en naar de periferie van het lichaam voeren. Daardoor kan er meer bloed naar de actieve spieren gevoerd worden. Via de lever wordt glycogeen beschikbaar gesteld voor de verhoogde behoefte aan energie. De darmbewegingen nemen af, omdat spijsverteringsactiviteiten op dit moment geen voorrang hebben. Om een beter overzicht van de situatie te hebben, verwijden de pupillen zich, gaan de haren rechtop staan en begint men te zweten.
Het parasympathische zenuwstelsel domineert in tijden van rust en ontspanning. Zijn oorsprongscellen liggen in de hersenstam en in het ruggenmerg. Een groot deel van de parasympathische zenuwvezels loopt uit in de tiende hersenzenuw.
De parasympathicus laat het hart langzaam kloppen. De secretie van de spijsverteringssappen wordt bevorderd en het algemene spijsverteringsproces wordt versterkt. De ademhalingsfrequentie is verlaagd en de pupillen zijn vernauwd. Wanneer de parasympathicus dus de overhand heeft, bevindt men zich in een fase van lichaamsopbouw.
Door vecht-vlucht-verstijf-reacties kan ons autonoom zenuwstelsel ontregeld geraken waardoor ontspannen niet meer lukt.
Dit verdedigingsmechanisme treedt bij mensen en dieren op als er acuut gevaar dreigt. De reactie begint met acute hevige angst en stress. Als gevolg hiervan produceert het lichaam grote hoeveelheden adrenaline en cortisol (stresshormonen), de bloeddruk en hartslag gaan omhoog, de spieren worden gespannen, haren komen rechtop te staan (kippenvel), de zintuigen worden scherper (pupillen verwijden, oren staan rechtop) en de pijngevoeligheid daalt naar een zeer laag niveau (endorfinestimulus). Hierdoor is het lichaam voorbereid op een gevecht of om op de vlucht te slaan. Verstijving – Verstillen (‘bevriezen’) is zeldzamer. Bij algemene twijfel bij confrontatie met een onbekend gevaar kan een dier een instinctief bevriesgedrag vertonen, opdat deze in combinatie met de natuurlijke camouflage dan effectiever opgaat in de omgeving.
Als het gevaar is geweken, produceert het lichaam endorfines en dopamine om de balans weer te herstellen.
In de oertijd konden mensen deze reactie 1 keer per week voelen tijdens de jacht als ze achterna gezeten werden door wilde dieren maar in de hedendaagse samenleving kunnen mensen dit gevoel meermaals per dag of bijna constant voelen, door “het stressmonster” worden ze zelf opgejaagd wild of een stressbeest dat ook anderen onder drukt zet ! Deze onophoudelijke stress-toestand in Vlucht/Vecht/Verstijving is nefast voor de algemene gezondheid en draagkracht. Door zich bewust te worden van bepaalde mechanismen en situaties kan dit patroon doorbroken worden maar als men blijft doen wat men altijd al deed kan men geen verandering/verbetering verwachten. Stilstaan bij jezelf, je leef-en werksituatie kan een hele vooruitgang betekenen !
0 reacties